ایجاد گسست عاطفی در بین خانواده‌ها با مصرف فست‌فود |

آزاده آذرپیرا در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: عادات غذایی ریشه در عوامل مختلفی از جمله شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، جغرافیایی، مذهبی، کشاورزی و بسیاری عوامل دیگر دارد که نسل به نسل منتقل می‌شود.

وی تصریح کرد: تغییر شیوه زندگی در کشور ما و بسیاری از کشورهای جهان در دهه‌های اخیر، وضع سلامت مردم را دستخوش دگرگونی کرده و تغییر سنت‌های گذشته و شیوه‌های جدید زندگی منجر به تغییر در الگوهای غذایی از جمله مصرف زیاد فست‌فودها و غذاهای غیرخانگی، افزایش دریافت چربی و کاهش مصرف سبزی و میوه و در نتیجه افزایش شیوع بیماری‌های غیرواگیر نظیر چاقی، بیماری‌های قلبی- عروقی، سرطان و دیابت شده است.

آذرپیرا عنوان کرد: معمولا بدون تفکر و تعمق از عادات غذایی پیروی می‌کنیم و توجهی به اثرات مثبت یا منفی آنها در سلامت خود نداریم در حالیکه بسیاری از عادات غذایی معمول ممکن است نامناسب بوده و اثرات نامطلوب و گاه غیرقابل جبرانی در سلامت بر جای گذارد بنابراین شناخت عادات غذایی نامناسب و تأثیر آنها در سلامت انسان، گام بسیار مؤثری در شکل‌گیری الگوی غذایی صحیح و مناسب و برخورداری از تغذیه کافی، متعادل و متنوع است.

وی تصریح کرد: در گذشته‌ای نه چندان دور میوه‌ها و سبزیجات جایگاه ویژه‌ای در سبد خانوار داشتند اما امروزه غذاهای سنتی و نوشیدنی‌هایی مانند دوغ و انواع شربت در سفره ایرانی‌ها رنگ باخته و رژیم غذایی نامناسب و فعالیت بدنی ناکافی دست به دست یکدیگر داده و خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر مزمن مانند چاقی، فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی- عروقی، پوکی استخوان، دیابت نوع ۲ و انواع خاصی از سرطان‌ها را در کشور افزایش داده است.

سفره ایرانی تبدیل به فست‌فود شده است

آذرپیرا خاطرنشان کرد: اکنون سفره ایرانی محلی برای انواع ساندویچ، همبرگر، چیزبرگر و دیگر انواع برگرها، ماهی و میگوی سوخاری، هات‌داگ، فیله ‌استیک گوشت یا مرغ، سیب‌زمینی سرخ‌کرده، مرغ سوخاری، ناگت مرغ، انواع پیتزا و سالاد شده که هیچ کدام برای بدن مفید نیست.

وی افزود: در سال‌های اخیر ایران نیز همگام با سایر کشورهای جهان به سوی توسعه و صنعتی شدن گام برداشته که سبب اشتغال زن و مرد شده است، البته این مسأله به خودی خود اصلا بد و ناصحیح نیست بلکه تبعات این شرایط موجب تغییراتی در عادات و شیوه‌های زندگی مردم جامعه شده است.

شاغل شدن زنان و تغییر الگوی مصرف غذایی

وی گفت: شاید در دو دهه گذشته به علت اینکه بیشتر زنان خانه‌دار بودند می‌توانستند زمان بیشتری را برای تهیه غذا صرف کنند اما اکنون با شاغل بودن اکثر بانوان کشورمان شاهد تغییر الگوی غذایی به سمت استفاده از غذاهای آماده و فست‌فودها هستیم.

وی افزود: اکنون زنان شاغل بیشترین وقت خود روزانه را در محل کار صرف می‌کنند و وقت کمتری برای پرداختن به امور خانه و خانه‌داری دارند.

این کارشناس‌ارشد تغذیه و رژیم درمانی ادامه داد: از سوی دیگر وظیفه تأمین نیازهای تغذیه‌ای خانواده نیز با آنهاست بنابراین به علت کمبود وقت و خستگی ناچار هستند از غذاهای آماده و فست‌فودها استفاده کنند.

مصرف غذاهای آماده و ایجاد گسست عاطفی

وی تأکید کرد: این مسأله علاوه بر اینکه موجب تغیر ذائقه خانواده می‌شود می‌تواند منجر به از بین رفتن همبستگی خانواده شود چرا که براساس مشاهدات، تهیه یک غذای سنتی نیازمند انجام کار گروهی است و معمولا اعضای خانواده به صورت گروهی و در کنار یکدیگر به تهیه و صرف غذاهای سنتی می‌پردازند و در حین صرف غذا به صحبت در مورد مسائل روزانه می‌پردازند اما متأسفانه با مصرف غذاهای آماده و فست‌فودها شاهد برقراری نوعی گسست عاطفی در میان اعضای خانواده نیز خواهیم بود.

وی با بیان اینکه فست‌فود یا غذای فوری عنوانی است برای غذاهایی که به سرعت طبخ و آماده می‌شوند، گفت: منظور از فست‌فود غذای آماده‌ای است که معمولا بدون قاشق، چنگال و بشقاب و عمدتا به شکل ساندویچی سرو می‌شود و غذای انگشتی به حساب می‌آید.

آذرپیرا عنوان کرد: در رستوران‌های تهیه فست‌فود، غذای از پیش آماده را در مدت کوتاهی بعد از سفارش، به مشتری تحویل می‌دهند که در واقع بسیاری از این رستوران‌ها، رستوران‌های واقعی نیستند چرا که جایی برای نشستن و غذا خوردن ندارند.

وی افزود: از این نظر بیشتر شبیه یک فروشگاه عرضهه موادغذایی هستند و از آنجایی‌که راه‌اندازی فروشگاه‌های فست‌فود نیاز به امکانات چندانی ندارد و فضای بزرگی هم نمی‌خواهد، نمونه‌های شخصی و مستقل آن، به ویژه در کشورهای درحال توسعه مثل کشور خودمان، رو به افزایش است.

آذرپیرا ادامه داد: عبارت فست‌فود تبدیل به نماد زندگی مدرن و ماشینی شده است و ما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که پیتزا زودتر از نیروی پلیس به خانه‌هایمان می‌رسد.

وی عنوان کرد: زندگی شهری در جوامع امروزی و کمبود وقت برای خانواده‌ها باعث شده بسیاری از مردم به سوی غذاهای آماده و فست‌فود کشیده شوند و این غذاها که با تبلیغات رنگارنگ و پرفریب فرد را مجاب به خوردن آن می‌کند، مضراتی برای بدن دارد که در درازمدت آسیب جدی به سلامتی او وارد می‌کند.

این کارشناس‌ارشد تغذیه و رژیم درمانی عنوان کرد: نتایج آخرین مطالعات دانشمندان نشان می‌دهد جوانان و نوجوانانی که در یکی از وعده‌های غذایی روزانه خود فست‌فود می‌خورند، نسبت به سایر همسالان خود کالری، نمک و چربی بیشتر و ویتامین و موادمعدنی کمتری دریافت می‌کنند همچنین یافته‌های جدید محققان نشان می‌دهد جوانانی که به فست‌فود عادت دارند، با چاقی و مشکلات ناشی از آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

مضرات مصرف فست‌فود

آذرپیرا با بیان اینکه کاهش سن ابتلا به سکته  قلبی یکی از مهمترین مضرات مصرف فست‌فودهاست که کارشناسان تغذیه بارها نسبت به آن هشدار داده‌اند، تأکید کرد: مصرف فست‌فودها حتی هفته‌ای یک‌بار و مصرف نمک زیاد در رژیم غذایی، وجود سکته قلبی را در سنین پایین افزایش می‌دهد.

وی تصریح کرد: شایع‌ترین بیماری در جوامع در حال توسعه از جمله کشور ایران، بیماری‌های قلبی- عروقی است که مصرف فست‌فود حتی هفته‌ای یک‌بار هم باعث پایین آمدن سن سکته قلبی می‌شود.

وی اظهار کرد: عادات غذایی مناسب از جمله مصرف موادغذایی حاوی فیبر، مثل سبزیجات و میوه‌های فراوان و نیز مصرف لبنیات کم‌چرب، سکته قلبی را کاهش می‌دهد همچنین از سوی دیگر اجتناب از مصرف روغن‌های سرخ کردنی برای دفعات مکرر و نیز اجتناب از استفاده فراوان از فرآورده‌های گوشتی و فست‌فودها و نوشابه‌های گازدار توصیه می‌شود.

آذرپیرا عنوان کرد: فست‌فودها علاوه بر اینکه کالری مورد نیاز بدن را تأمین نمی‌کنند، موجب سوءتغذیه نیز می‌شوند، مصرف فست‌فودها سیری کاذب افراد را به دنبال داشته و سبب کمبود بسیاری از ریزمغذی‌ها خواهد شد همچنین مسبب بسیاری از اختلالات گوارشی از جمله مشکلاتی را برای کبد و سیستم گوارشی می‌شود.

وی بابیان اینکه چاقی از دیگر عوارض مصرف فست‌فود است، اظهار کرد: مصرف فست‌فود را می‌توان یکی از عوامل ابتلا به چاقی و اضافه وزن در جوامع دانست چرا که میزان روغن و چربی در فست‌فودها بسیار بالاست.

آذرپیرا افزود: برای نمونه پنیر پیتزا، گوشت‌های چرخ کرده آماده، سس سالاد، سس کچاب و انواع چیپس‌ها حاوی روغن و چربی بالایی هستند که اضافه دریافت آنها می‌تواند به اضافه وزن و چاقی منجر شود فرد را مستعد ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، فشارخون و … کند.

وی تصریح کرد: مواد غذایی فرآوری شده از جمله انواع فرآورده‌های گوشتی در افزایش استرس بدن نقش بسزایی دارند و عادات نامناسب غذایی مانند خوردن غذا هنگام انجام کار و در اماکن شلوغ و پرسروصدا نیز امکان هضم آن را دشوار کرده و فرآیند جذب غذا را با اختلال مواجه خواهد کرد. مواد غذایی که به صورت بسته‌بندی در فروشگاه‌های موادغذایی عرضه می‌شوند، ممکن است دارای افزودنی‌های غذایی باشد که در افزایش هیجانات روحی و جسمی انسان تأثیرگذار است.

این کارشناس‌ارشد تغذیه و رژیم درمانی گفت: در فرآیند تولید فرآورده‌های گوشتی از نیترات و نیتریت به عنوان نگهدارنده ضدباکتری و رنگ‌دهنده استفاده می‌شود که در اثر یکسری واکنش‌ها در بدن این مواد تولید شده و باعث ایجاد سرطان سیستم گوارشی در بدن می‌شود بنابراین توصیه می‌شود در مصرف این فرآورده‌ها اعتدال رعایت شود.

وی افزود: همچنین ادویه‌های استفاده شده در این مواد غذایی ممکن است باعث ایجاد حساسیت شدید و مشکلات گوارشی در بعضی افراد به ویژه در کودکان که فست‌فودها را بسیار دوست دارند، شود.

وی با بیان اینکه از دیگر مضرات فست‌فودها،‌ سرخ شدن نشاسته در روغن است، عنوان کرد: هر هیدروکربنی که در هر روغنی سرخ شود، ایجاد پلی‌آکریل می‌کند که ماده‌ای بسیار سمی است و وقتی یک ماده غذایی نشاسته‌دار را در روغن سرخ می‌کنیم، زنجیره‌های نشاسته پشت سر هم قرار می‌گیرند که ایجاد این رشته‌ها ترکیبات تازه‌ای به وجود می‌آورد که باعث ایجاد یکسری بیماری در بدن می‌شود بنابراین استفاده از روغن مخصوص سرخ کردن حتمی و لازم است اما استفاده این روغن‌ها نیز مانع تولید پلی‌اکریل‌ها نخواهد شد.

وی افزود: بنابراین باید از غذاهای آب‌پز، بخارپز یا تفت داده شده استفاده شود همچنین لازم به ذکر است استفاده از روغن‌های مایع غیراشباع در سرخ کردن مواد غذایی ایجاد پرکسید می‌کند که سبب آسیب به بدن می‌شود.

آذرپیرا خاطرنشان کرد: استفاده زیاد غذاهای پرکالری و چرب مانند انواع فست‌فودها احتمال ابتلا افراد به چاقی و دیابت را افزایش می‌دهد به طوریکه مطالعات ۱۵ ساله دانشمندان آمریکایی بر روی ۳ هزار جوانی که بیش از ۲ بار در هفته از غذاهای فست‌فود استفاده می‌کنند نشان داد ارتباط معنی‌داری میان ابتلای آنها به چاقی و دیابت و مصرف زیاد این نوع غذاها وجود دارد.

وی اضافه کرد: به نحوی که در این مطالعه افرادی که بیش از ۲ بار در هفته به رستوران رفته‌اند نسبت به کسانی‌که کمتر از یک‌بار در هفته غذای آماده مصرف کرده‌اند، به طور میانگین ۵٫۴ کیلوگرم اضافه وزن داشته و دو برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار گرفته‌اند.

آذرپیرا تصریح کرد: نمک زیاد موجود در غذاهای فست‌فود احتمال بروز سکته‌های قلبی و مغزی را نیز افزایش می‌دهد همچنین معمولا در فست‌فودها، روغن تهیه فست‌فود به دفعات متعدد مورد استفاده قرار می‌گیرد و صاحبان محل‌های فروش فست‌فودها تعویض آن را مقرون به صرفه نمی‌دانند.

استفاده مکرر از روغن و ابتلا به سرطان

وی اعلام کرد: استفاده مکرر از روغن در درجه بالای حرارتی موجب سوختن آن شده که در نهایت عامل بسیاری از سرطان‌ها خواهد بود.

این کارشناس‌ارشد تغذیه و رژیم درمانی اظهار کرد: معمولا بیماری‌های قلبی، سکته‌های مغزی و قلبی و سایر بیماری‌ها مانند چاقی و دیابت در سنین میانسالی بروز می‌کنند اما عوامل بروز آنها از دوران جنینی، کودکی، نوجوانی و جوانی، تکامل یافته تا نهایتا در سنین بالا عوارض یاد شده خود را نشان می‌دهد به طوریکه بدن عوارض تمامی مواد غذایی و تغذیه غلط را انباشته کرده و ناگهان در سنین میانسالی که ایمنی بدن نیز کاهش می‌یابد، بروز پیدا می‌کند.

تأثیر مصرف فست‌فودها بر عملکرد تحصیلی کودکان

آذرپیرا عنوان کرد: تغذیه کودکان از مواد غذایی با کیفیت، تأثیر بسزایی در عملکرد تحصیلی و رشد و بالندگی کودکان دارد و عدم رعایت اصول تغذیه‌ای مناسب در کودکان را می‌توان علت اصلی شیوع بیشتر بیماری در بین کودکان امروزه نسبت به نسل‌های قبل دانست.

وی گفت: بیماری‌هایی همچون دیابت و فشارخون بالا که در گذشته تنها در افراد سنین بالا اتفاق می‌افتاد، امروزه در بین جوانان شایع است و انتخاب یک رژیم غذایی نامناسب می‌تواند موجب بروز آسم، اگزما و انواع بیماری‌های التهابی در افراد شود.

وی افزود: استفاده از فست‌فودها باعث کُند شدن روند یادگیری فرد و کاهش آی‌کیو آنها می‌شود و کودکانی که بیش از اندازه از فست‌فودها تغذیه می‌کنند دچار اضافه وزن می‌شوند.

وی اضافه کرد: نتایج یک مطالعه صورت پذیرفته در انگلستان نشان داده است کودکانی که عمدتا از غذاهای فرآوری شده مصرف می‌کنند در سن سه سالگی از آی‌کیوی پایین‌تر و در سن ۵ تا ۸ سالگی از نمرات پایین‌تری برخوردار هستند.

آذرپیرا به والدین هشدار داد: مصرف مکرر فست‌فود می‌تواند عملکرد تحصیلی کودکان را تحت‌الشعاع قرار داده و آنها را از رشد باز دارد، نتایج مطالعات به این معنا نیست که کودکان اصلا نباید از فست‌فودها مصرف کنند بلکه والدین باید آگاه باشند تا مصرف فست‌فودها را به حداقل رسانند.

تهیه فست‌فودهای مفید

این کارشناس‌ارشد تغذیه و رژیم درمانی عنوان کرد: برای حل مشکل فست‌فودها بهتر است در خانه غذاهایی را تهیه کرد که شامل موادی بهداشتی و استاندارد مانند سبزیجات، پنیر، کره و انواع سس‌ها باشند چرا که این مواد نه تنها برای افراد مضر نبوده بلکه دارای مواد مغذی و مفیدی نیز هستند.

وی افزود: یکی دیگر از روش‌هایی که بعضی از آشپزان ایرانی به آن تمایل پیدا کرده‌اند استفاده از حبوبات و پنیرهای محلی برای درست کردن انواع پیتزاست که علاوه بر سالم بودن از چاق شدن افراد و ابتلا به انواع بیماری‌ها جلوگیری کرده و مواد مورد نیاز بدن را نیز تأمین می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: البته روش بهتر آن است که مسئولان بهداشتی کشور با گوشزد کردن مضرات فست‌فودها و جلوگیری از تبلیغات گسترده در این مورد، نسبت به معرفی فواید مصرف غذاهای سنتی کشورمان و میوه‌ها و سبزیجات برنامه‌ریزی کنند چرا که با توجه به روند کنونی ممکن است نسل امروز نوجوانان و جوانان کشور با ورود به دوره میانسالی و سالمندی دیگر تمایلی به مصرف غذاهای سنتی نشان ندهد و کشور ما نیز همانند کشورهای آمریکا و اروپایی دچار معضل چاقی بیش از حد مردم در اثر مصرف بی‌رویه فست‌فودها و نوشابه‌های شیرین و گازدار شود.

آذرپیرا توصیه کرد: می‌توان به جای استفاده از این غذاهای چرب و پرادویه از فست‌فودهای سالم و سنتی استفاده کرد به طوریکه مخلوط میوه‌ها و سبزی‌ها، تخمه‌ها و تنقلات قدیمی، میوه‌های خشک شده مانند توت، آلو، پسته، انجیر و خرما که عوارض بسیار کمی دارند و چربی‌هایی که در این دانه‌های خوراکی وجود دارد برخلاف چربی‌هایی استفاده شده در فست‌فودها، چربی‌های بسیار مفیدی هستند که نه تنها باعث بیماری نمی‌شوند بلکه ‌چربی بد خون را کاهش داده و باعث افزایش چربی خوب بدن می‌شوند.

تهیه از: فائزه محمدی، خبرنگار ایسنا

انتهای پیام