چگونه انتقاد کنیم و چگونه انتقاد پذیر باشیم |

توصیه‌هایی به آنها که می‌خواهند خوب انتقاد‌کنند و آنهایی که مجبورندانتقادهای بد بشنوند. انتقاد هم مثل هر چیز دیگری، خوبش خوب است و بدش بد…
واقعا کجای کارمان می‌لنگد؟ چرا انتقادهایمان کار نمی‌کند؟چرا بعضی‌ها جواب انتقاد را با مشت و لگد بدهند؟ واقعا نکند بعضی‌ها معنی انتقادیادشان رفته باشد؟! اگر می‌خواهید انتقادتان خوب و سازنده‌ باشد، 16 نکته زیر رارعایت کنید: 

1- خودتان را خسته نکنید

قبل از اینکه شروع کنید به انتقاد کردن،‌ اولمطمئن شوید که آنچه می‌خواهید مورد انتقاد قرار بدهید، واقعا غلط بوده و شما درستارزیابی کرده اید . همچنین اگر مطمئن‌اید که انتقادهایتان هیچ تاثیری روی او نخواهدداشت، از خیر انتقاد بگذارید و خودتان را خسته نکنید. اگر مطمئن‌اید که طرف مقابل،توان تغییر ندارد، باز هم معقول نیست از او انتقاد کنید. نکته در این جاست که فردمقابل باید با انتقاد شما رفتار و عملکردش بهتر شود و واقعا پیشرفت کند.
اگر در طرف مقابل‌تان رفتارهای زیادی وجود دارد که موردانتقاد شماست، بهتر است هر دفعه‌ای که می‌خواهید از او انتقاد کنید، بیشتر از یکمورد را برای مطرح کردن انتخاب نکنید.

2- بزنید به هدف

دقیقا به هدف بزنید و بگویید که مشخصا کدام قسمت ازرفتار یا گفتار طرف مقابل‌تان مورد انتقاد شماست و انتظارش را نداشته‌اید. منظورتانرا البته در لفافه هم می توانید بفهمانید اما اگر این کار را به دقت انجام ندهید،ممکن است تمام تلاش‌تان به باد برود. در پایان انتقاد باید مطمئن شوید که طرفمقابل‌تان دقیقا فهمیده است دلیل و انگیزه اصلی انتقاد شما از او چیست. این نکته مهمی است.

3- تا ضرورت ندارد،نگویید

اگر از یک نفر، زیاد انتقاد کنید، قصد و هدفی کهدر پشت انتقادتان دارید گم می‌شود و تاثیر حرف‌هایتان کم. اگر به طرف مقابل‌تانزمان کافی برای اصلاح رفتار و گفتارش ندهید، باز هم احتمال رنجش او از شما زیاداست. فقط وقتی لب به انتقاد باز کنید که فکر می‌کنید ضرورت دارد.
4- «همیشه» و «هرگز» را فراموش کنید

از کلماتیمثل «همیشه» و «هرگز» برای توصیف رفتارهای منفی دیگران استفاده نکنید. مثلا نگویید: «تو همیشه با صدای بلند می‌خندی» یا «تو هیچ‌وقت به حرف من دقت نمی‌کنی» و… اینکلمات، شخصیت آدم‌ها را به لاک دفاعی فرو می‌برد و این حس به آنها دست می‌دهد کهشما متمرکز شده‌اید روی نقاط ضعف‌شان و چشم‌تان را به نقاط قوت‌شان بسته‌اید. «بعضیاوقات» و «معمولا» و امثالهم خیلی موثرترند از «همیشه» و «هرگز» و امثالهم

5- شوخی را با انتقاد مخلوط نکنید

اگر چه شاید بامزه به نظر برسد که به هنگام انتقاد کردن از این و آن، حرف‌های‌تان را با شوخی مخلوط کنید اما بیشتر آدم‌ها آنرا این طور تعبیر می‌کنند که دارید آنها را مسخره می‌کنید و در چنین شرایطی هم طبیعتا دیگر نمی‌شود به انتقادتان بگویید انتقاد سازنده.

6- از مقایسه کردن بپرهیزید

اگر مزایای رفتاری وگفتاری یک نفر دیگر را به رخ طرف مقابل‌تان بکشید، معمولا تاثیر انتقادتان معکوس می‌شود. از هر گونه مقایسه‌ای که به تحقیر فرد انتقاد شونده منجر می‌شود، پرهیزکنید. این کار، سازندگی انتقادتان را مخدوش می‌کند اما مقایسه‌هایی که طرفمقابل‌تان در آنها دست بالا را خواهد داشت، مطلوب‌اند و حسن نیت شما را به فردانتقادشونده منتقل می‌کنند.

7- در جمع انتقادنکنید

انتقاد از یک نفر در میان جمع، معمولا به ایجادحس حقارت ـ و دست کم‌ حس شرمندگی ـ در فردی منجر می‌شود که از او انتقاد می‌کنید. چنین انتقادهایی در بیشتر مواقع موجب رنجش خاطر می‌شوند و نتیجه مطلوبی در پیندارند. اما انتقادهایی که در خلوت انجام می‌شوند، گویای حسن نیت انتقاد کننده‌اندو بار سازندگی‌شان بیشتر است.

8- به موقع بگویید

شاید بهترین موقع برای انتقاد کردن، مدت کوتاهیپس از ارتکاب همان عملی باشد که می‌خواهید از آن انتقاد کنید. البته تا آنجا که درتوان‌تان هست باید سعی کنید زمینه را برای یک گفتگوی خصوصی در خلوت و بحث بی‌طرف بافرد انتقاد شونده فراهم کنید.
اگر لحن و کلماتی که برایانتقاد کردن انتخاب می‌کنید، نامناسب باشد طرف مقابل‌تان حس می‌کند که شمامی‌خواهید او را زمین بزنید

9- مثبت شروع کنید

هر آدمی دوست دارد که نقاط مثبتش دیده شود و موردتحسین قرار بگیرد. به همین دلیل، بهتر است پیش از شروع کردن به انتقاد و تذکر دادننقاط ضعف، از یک یا چند نقطه قوت در فرد انتقاد شونده یاد کنید و پس از اشاره بهاین ویژگی‌های مثبت، بگویید که در او یک نقطه ضعف هم می‌بینید که اگر بهبود پیداکند نقاط مثبتش را پررنگ‌تر خواهد کرد. در پایان انتقاد هم دوباره به خوبی‌های اواشاره‌ای کنید تا حس مثبت‌اش، او را به تغییر و بازسازی آن نقطه ضعف، ترغیب کند.

10- ویران نکنید، بسازید

«من مطمئنم که تو خیلی بهتر از اینها می‌توانی انجام وظیفه کنی چون… منمطمئنم که می‌توانم توی این قضیه روی تو حساب کنم چون. . .» گفتن چنین جملاتی باعثمی‌شود اعتماد به نفس طرف مقابل‌تان افزایش پیدا کند و حس کند که شما دلتانمی‌خواهد او از وضعیتی که دارد به وضعیت بهتری دست پیدا کند اما اگر لحن و کلماتیکه برای انتقاد کردن انتخاب می‌کنید، نامناسب باشد طرف مقابل‌تان حس می‌کند که شمامی‌خواهید او را زمین بزنید و به این ترتیب، تاثیر حرف‌ها و انتقادات‌تان به حداقل می‌رسد.

برچسب‌ها:انتقاد, انتقاد پذیری, نقد